Szycie książek ręczne i maszynowe

Szycie cr

Uwagi ogólne. Łączenie arkuszy w blok książki jest dokonywane przez doszycie ich do sznurków, tasiemek lub merli. Mimo wielkiego postępu techniki, szycie maszynowe nie wyparło całkowicie szycia ręcznego. Zaletą szycia maszynowego, są niskie koszty i szybkość, co decyduje o stosowaniu go przy broszurowaniu i przy oprawie wydawnictw. Użytkowanie maszyn wymaga jednak uproszczenia produkcji i odstąpienia od niektórych prawideł oprawy. Przy szyciu maszynowym musimy stosować wyklejki przyklejane, co osłabia kartki pierwszego i ostatniego arkusza. Merla, do której doszywamy arkusze, z biegiem lat kruszeje i pęka. Połączenie bloku książki z okładką wykonane przez wklejenie nie zapewnia trwałości. Szycie ręczne na sznurki lub tasiemki zapewnia stworzenie trwałego bloku książki. Ponadto sznurki i tasiemki można przewlec przez otwory w tekturze, organicznie zespalając książkę z okładką. Sposób ten, kosztowny i wymagający dłuższego czasu pracy, jest stosowany przy oprawach bibliotecznych, artystycznych i bibliofilskich.

Szycie broszur jednoarkuszowych. Broszury bibliofilskie i druki unikalne szyje się łącznie z okładką lub wkłada się w nią arkusz po zszyciu. Na grzbiecie zaznaczamy nieparzystą ilość miejsc przekłucia. Zaczynamy szyć w środku arkusza, wprowadzając igłę od wewnątrz.

s@20001

Przygotowanie książek do szycia na sznurki. Stosowane od stuleci ręczne szycie na sznurki jest nadal stosowane przy oprawie pojedynczych broszur i ponownej oprawie książek. Celem szycia jest umocowanie wszystkich arkuszy do sznurków i stworzenie w ten sposób zwartego bloku książki. W zależności od formatu stosuje się 3 i więcej sznurków. Sznurek długowłóknisty powinien być miękko skręcony nieklejony, dający się łatwo roztrzepywać (wyczeski konopne). Przy książkach wklejanych w okładkę grubość sznurka utrudniałaby wklejenie, aby tego uniknąć należy na grzbietach arkuszy zrobić zagłębienie.

s@20002

Arkusze z wyklejkami (pierwszy i ostatni) obracamy brzegami żłobkowanymi do grzbietu, aby ich nie kaleczyć. Całą książkę równamy w grzbiecie i na górze i układamy między deskami. Grzbiet książki musi wystawać spomiędzy desek 6 mm. Książkę wraz z deskami zaprasowujemy w prasce ręcznej i przystępujemy do wyznaczania miejsc na sznurki. Na grzbiecie odznaczamy miejsca górnego i dolnego obcięcia. Dolne cięcie bywa zazwyczaj większe z powodu nierównej wysokości arkuszy. W odległości 5-10 mm od nich zaznaczamy miejsca, w których nić wychodząca z jednego arkusza wpuszczana jest do następnego. Miejsce to nazywa się plątnikiem. Przy szyciu na trzy sznurki sznurek środkowy znajduje się w połowie między plątnikami. Miejsca dwu pozostałych sznurków muszą znajdować się bliżej plątników, a dalej od środka. Przy metalowym kącie z wystającą krawędzią rysujemy w zaznaczonych miejscach linie prostopadłe do brzegu książki. Miejsca na sznurki nacinamy piłką o drobnych zębach lub tarnikiem. Nacięcie musi mieć taką szerokość, aby sznurek schował się do połowy. Głębokość nacięcia zależy ód grubości arkuszy. Nie może ono uszkodzić wewnętrznej kartki w składce. Za małe nacięcie powoduje wystawanie sznurka, przy nacięciu zbyt głębokim sznurek widoczny jest wewnątrz arkusza, a klej dostaje się w głąb książki i utrudnia jej otwieranie. Przy szyciu na cztery i więcej sznurków odmierzamy cyrklem równe odstępy między nimi: Odstęp górnego sznurka od przyszłego obcięcia książki na górze powinien być równy odstępom między sznurkami. Odstęp od dolnego cięcia powinien być nieco większy. Po wyjęciu z praski arkusze pierwszy i ostatni układamy na swoje miejsce i możemy przystąpić do właściwego szycia.

s@20003

Przygotowanie do szycia na tasiemki. Rozmieszczenia tasiemek na grzbiecie wykonuje się tak jak i sznurków, ale z uwzględnieniem ich szerokości. Odległości między tasiemkami muszą być mierzone od ich zewnętrznych boków.

s@20004

Szycie „dwa za jeden”. Książki składające się z półarkuszy lub drukowane na bardzo cienkim papierze przy szyciu ulegają zbytniemu pogrubieniu w grzbiecie. Aby temu zapobiec, należy szyć jednocześnie dwa arkusze. Ze względu na zmniejszoną ilość ściegów w każdej składce książki powinno się szyć minimum na 4 sznurki. Przy szyciu „dwa za jeden” pierwsze i końcowe dwa arkusze, jako, najbardziej pracujące, musimy wyszyć długość.

s@20005

Regulowanie grubości grzbietu. Nici wypełniające arkusze powodują pogrubienie grzbietu, zwane naszyciem. Niewielkie zwiększenie objętości grzbietu jest korzystne dla prawidłowego ukształtowania książki, natomiast nadmierne powoduje duże trudności przy oprawie i nieestetyczny jej wygląd. Grubość grzbietu introligator powinien świadomie regulować. Arkusze grube (np. 32-stronicowe) wyszywa się grubymi nićmi lnianymi , cienkie zaś arkusze i półarkusze szyje się nićmi cienkimi.

Szycie na tasiemki wykonujemy podobnie jak na sznurki. Pierwsze i ostatnie dwa arkusze wyszywa się świeżą nitką i przy lekkim opuszczeniu górnej belki szywnicy. Środek, po naprężeniu tasiemek, można szyć nićmi o odpowiedniej grubości wyszywając, szyjąc „dwa za jeden” lub mieszając oba sposoby. Pierwszy i ostatni arkusz przebija się igłą pod różnym kątem. Różnica przy szyciu na sznurki i na tasiemki. Książka szyta na sznurki jest skrępowana, puszczonymi w arkusz sznurkami i nie otwiera się całkowicie. Szycie to jest bardzo mocne i nadaje się do książek bibliotecznych. Przy szyciu na tasiemki arkusze mogą otwierać się całkowicie. Sposób ten jest stosowany do szycia nut, książek i notatników.

Szycie na okrętkę. Po ustaleniu miejsc na sznurki nie wycinamy wgłębień na grzbietach, a jedynie nacinamy je nożem dla ułatwienia przebicia igłą. Pojedynczy sznurek możemy zastąpić dwoma biegnącymi równolegle obok siebie. Te dwa rodzaje szycia powodują powstanie na grzbiecie pojedynczych lub podwójnych sztywnych wypukłości. Ten sposób szycia stosuje się przy oprawach w skórę naklejaną bezpośrednio na grzbiet. Uwidocznione prawdziwe zwięzy stanowią ozdobę oprawy. Przy takiej oprawie plątniki muszą być wpuszczone lekko w grzbiet, aby nie uwidaczniały się przez skórę

s@20006

Łączenie pojedynczych kart na „jaskółczy ogon”. Pojedyncze kartki i inne komplety nie mające składek równamy dokładnie w grzbiecie i przy górnym marginesie. W krajarce jednonożowej obcinamy 2 mm marginesu grzbietowego. Na grzbiecie w równych odstępach zaznaczamy punkty, w których narzynamy piłką ręczną po dwa ukośne nacięcia – w lewo i w prawo. W nacięcia te napuszczamy kleju i wciskamy sznurki. Na grzbiecie w równych odstępach zaznaczamy punkty, w których narzynamy piłką ręczną po dwa ukośne nacięcia – w lewo i w prawo. W nacięcia te napuszczamy kleju i wciskamy sznurki.

s@20007
Poprzedni wpis
Naprawy i powtórne oprawy książek
Menu